تنگه واشی

وقتی در بین صخره های سر به فلک کشیده قدم میزنی و اثری از آفتاب در اوج  تابستان نمیبینی، وقتی پاهات تا زانو و شاید تا کمر توی آب سرده، انگاردر دنیای دیگری هستی و از گرما و شلوغی تابستان رها شدی. تنگه واشی یکی از زیبا ترین تفرجگاه های ایران است که با نزدیک شدن به مرداد ماه تعداد زیادی از مسافران و گردشگران رو به سمت خودش میکشونه.

تنگه واشی یا تنگه ساواشی مکانی با جاذبه‌های گردشگری است که در حدود ۱۷ کیلومتری شهرفیروزکوه قرار گرفته (فیروزکوه در فاصله ۱۲۵ کیلومتری تهران است) و با داشتن آب و هوای مناسب در تابستان‌ها، میزبان جمعیت زیادی از مسافران و گردشگران است. این منطقه در استان  تهران و در نزدیکی مرز استان مازندران قرار دارد و فاصله آن از “چشمه آب معدنی خمده” تنها ۳۰ کیلومتر می باشد.

شاید یکی از جذابترین بخش‌های سفر به تنگه واشی حرکت در رودخانه‌ای است که در بین یک دره سنگی قرار دارد. با توجه به نزدیکی تنگه واشی به شهر تهران، امکان مسافرت یک روزه به این منطقه وجود دارد و بخصوص در تابستان هزاران نفر از ساکنین استان تهران و دیگر استان‌های اطراف به این منطقه سفر می‌کنند. چند سالی ست که بسیاری از موسسه‌های توریستی، اقدام به برگزاری تورهای گوناگونی در این منطقه نموده‌اند و همین امر باعث افزایش شهرت و معروفیت این منطقه شده‌.

 

مسیر دسترسی تنگه واشی

این مکان شامل دو تنگه است که تنگه اول به نام “واشی” و تنگه دوم به نام “سا” می باشد. در انتهای تنگه دوم آبشاری با ارتفاع ۱۵ متر می باشد.
برای رفتن به تنگه ساواشی در دو کیلومتری جاده فیروزکوه-تهران، پس از ورود به یک جاده فرعی و طی کردن ۱۰ کیلومتر مسیر به روستای جلیزجند می رسید. این روستا در حاشیه یک دشت سرسبز با مزارع گندم و سیب زمینی و باغات مختلف قرار دارد. بعد از عبور از روستا به مسافت ۴٫۵ کیلومتر در جاده‌ای که بین دشت و در کنار جوی‌های پرآب ، احداث شده به انتهای مسیر ماشین رو میرسید و در این محل میتوانید اتومبیل خود را درپارکینگ پارک نموده و پیاده روی را شروع کنید.
از این مکان با طی مسافت تقریبی ۱ کیلومتر به ابتدای تنگه اول میرسید. از ابتدای تنگه اول تا آبشار انتهای راه، مسیری چشم نواز و زیبا را در سه بخش پیش رو خواهید داشت.
بخش اول : مسیر تنگه اول تا ابتدای دشت ساواشی(حدود ۲۵۰متر)
بخش دوم: راهپیمایی دشت ساواشی(حدود ۱۷۰۰متر)
بخش سوم: مسیر تنگه دوم تا رسیدن به آبشار(حدود ۸۰۰متر)
مسیر تنگه اول شامل شکافی عمیق در میان کوه های سر به فلک کشیده است.صخره هایی که بعضا ارتفاع آنها به بیش از ۱۰۰ متر میرسد و تنها راه عبور برای رسیدن به مسیر هموار و مسطح، میان دو صخره است. ارتفاع صخره های اطراف مانع تابش نور آفتاب در اغلب اوقات روز میشود و مسیری خنک را برای شما به ارمغان می آورد بخصوص که شما باید اکثر مسیر تنگه را از میان آب بروید.

پس از طی مسیر۲۵۰ متری در تنگه اول به دشت مسطح و زیبایی میرسید که با طی مسافت تقریبی ۲۰۰۰ متر از میان این دشت زیبا و از کنار رودخانه به تنگه دوم میرسید. این تنگه هم مانند تنگه اول زیباست و از دیواره‌های سنگی آن در نقاط مختلف چشمه‌های آب زلال و خنک به سمت پایین روان است. در انتهای این تنگه نیز هیاهوی ریزش آب آبشاری زیبا مسافران را به خود می‌خواند تا در زیر آبشار و در هوای گرم تابستان تنی به آب بزنند.

 

اگر مسیر تنگه دوم را طی نمایید به آبشاری هرچند کم ارتفاع اما زیبا در انتهای مسیر میرسید. مسیر تنگه دوم به دلیل واقع شدن در دل کوه دارای چشمه های کوچک اما زیبایی است که از میان  کوه سرازیر میشود.ارتفاع آبشار حدود ۱۵ متر بوده و در زیر آن برکه کوچکی از آب ایجاد شده است . آبشار از روی صخره ای سرازیر میشود که فرورفتگی در آن قرار دارد که امکان رفتن به پشت آبشار و تجربه محصور شدن بین آبشار و صخره را برایتان میسر میکند.

آب این رودخانه از کوه دیلار در ۱۸ کیلومتری شمال شهر فیروزکوه سرچشمه میگیرد و به طول ۲۵ کیلومتر در منطقه ادامه دارد.
بهتره برای عبور از تنگه ها یا از کفش راحت و ورزشی استفاده کنید و اگر پر شدن آب در کفش برایتان آزار دهنده است میتوانید از دمپایی های لاستیکی که در روستای جلیزجند و درابتدای مسیر پیاده روی توسط افراد محلی فروخته میشود استفاده کنید.

 

وسایل ضروری سفر تنگه واشی

سعی کنید وسایل مختصر و مفیدی همراه خود به آبشار ببرید ،پیشنهاد من  اینه که صبح زود راهپیمایی را شروع کنید و تا ظهر به اتومبیل خود برگردید و نهار را در مناظر زیبای ابتدای مسیر بخورید تا زحمت حمل وسایل نهار را تا آبشار به خود ندهید.پشنهاد دیگر این است که افراد  سالمند و بچه ها را از مسیر تنگه ها عبور ندهید زیرا عبور از مسیر تنگه های برای این افراد مناسب نیست. البته میتوانید با کرایه  اسب که توسط افراد محلی برای حمل مسافر به کار برده میشود استفاده کنید که بسته به زمان مراجعت شما و انصاف صاحبان اسب ها بین ۱۰ الی ۴۰ هزار تومان خواهد بود.

توجه به این نکته ضروری ست که آب رودخانه در طول مسیر، به دلیل عبور مردم و چهارپایان، قابل خوردن نیست پس آب خوردن همراه خود داشته باشید.
در تنگه واشی گیاه کمیاب باریجه که مصارف مهم صنعتی و دارویی دارد رشد می کند که از سوی سازمان حفاظت محیط زیست حفاظت و نگهداری می‌شود و به دلیل کمیابی چیدن آن جرم است و پیگرد قانونی دارد.

کتیبه فتحعلی شاه

تنگه واشی علاوه بر طبیعت زیبای خود، محل قرار گیری یکی از سه کتیبه معروف دوره قاجار است. این کتیبه در میانه های مسیر تنگه اول و بر روی دیوار صخره سمت راست مسیر قرار گرفته است. دو کتیبه دیگر در چشمه علی شهر ری و کتیبه شکل شاه در پشتِ تونل وانا جاده هراز قرار دارد. هر سه این کتیبه‌ها به دستور فتحعلی شاه قاجار حکاکی گردیده‌است. فتحعلی شاه که دوران پیش از پادشاهی خویش را در شیراز گذرانده بود، با دیدن نقش برجسته‌های آن دیار، سه نفر به نامهای حجارباشی، نقاش باشی و معمارباشی را مسئول ساخت این سه کتبیه در تهران کرد.بنظر می رسد که دشت ساواشی یکی از شکارگاه های فصلی قاجار بوده است.
کتیبه واقع در تنگه ساواشی دارای ابعاد شش در هفت متر است که وقایع زمان فتحعلی شاه دور تا دور کتیبه روایت شده‌. بزرگ‌ترین نقش برجسته این کتیبه‌ها، نقش شکارگاه با تصویر اسب، نیزه و شکارهایش است که در اطراف آن می‌توان عباس میرزا، علی قلی میرزا و علی نقی میرزا پسران فتحعلی شاه و همچنین نوادگانش را در حال شکار مشاهده کرد. اشکال پرندگان و حیواناتی چون بزکوهی، آهو و گوزن نیز در این نقش برجسته به عنوان شکار دیده می‌شوند که هنوز هم از این نوع حیوانات در تنگه‌ی واشی کم و بیش می‌توان یافت. این کتیبه که حدوداً ۱۸۵ ساله‌است به گونه‌ای در دل کوه حک شده که از بارش باران و تابش آفتاب در امان بوده‌است اما متاسفانه صنعت گردشگری به آن آسیب رسانده است.

در این تنگه بسیاری از جانوران و حیواناتی زندگی می‌کنند که حیات و زندگی‌شان با ورود گردشگران، رو به نابودی گذاشته است.
تا قبل از حضور گردشگران در تنگه واشی، مردم این منطقه به دام پروری و سیفی‌کار مشغول بودند و عمده‌ترین معاش خود را از همین طریق به خصوص کاشت سیب‌زمینی تامین می‌کردند.

بازدید از تنگه واشی رایگان است وتنها لازم است هزینه‌هایی را برای پارکینگ (که به صورت خصوصی اداره می‌شوند) پرداخت کنید. ارایه سرویس‌های بهداشتی در منطقه در حد ناباورانه‌ای ضعیف است. ریختن زباله از سوی بازدیدکنندگان نیز تصاویر ناخوشایندی را در کنار مناظر زیبای طبیعی به وجود آورده است. امیدواریم با برنامه ریزی مدیریتی سازگار با طبیعت، تاریخچه و نیاز بازدیدکنندگان در این منطقه، جذابیت‌های گردشگری آن دو چندان گردد.

سوغات تنگه واشی

یکی از سوغاتی های روستای جلیزجند یا همان ساواشی “دوغ پنج گیاه” هست. این دوغ محلی حاوی گیاهان معطر آویشن ، نعناع ، کاکوتی ، پونه صحرایی و پونه جنگلی می باشد که خوردن آن را به شما توصیه میکنیم. رب آلوچه و لواشک ترش نیز از دیگر سوغاتی های این روستاست.